کد مطلب:286618 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:255
چکیده بحث راجع به سیر تاریخی و قداست مسجد جمکران
از آنچه مرقوم شد این نتایج به دست می آید:
1 - نام مسجد جمكران در زمان سابق مسجد قدمگاه صاحب الزمان علیه السلام بوده، چنان كه مرحوم ارباب به آن تصریح نموده است.
2 - این مسجد علاوه بر قداست ذاتی (مسجد بودن) دارای معنویت فوق العاده، و محل استجابت دعا و بروز كرامات، و تشرّف بعضی از اولیاءاللَّه به محضر مقدّس مولای عالم حضرت مهدی - ارواحنا فداه - و رفع اضطرار و پریشانی بعضی از مضطرین است، ولی هیچ تضمینی بر این امور در روایات و دستورات دینی وجود ندارد. بنابراین نباید مردم را به طور جزم به این امور امیدوار كرد.
3 - حدیث تأسیس مسجد جمكران به شرحی كه مرحوم حاجی نوری و دیگران مرقوم داشته اند، منقول از كتاب مونس الحزین ابو علی شهید سعید محمّدبن حسن فتّال نیشابوری است. بنابراین، بعضی از شبهات خود به خود بر طرف می شود.
4 - حدیث مذكور از نظر محتوا موافق عقل و نقل است و با قواعد ثابت نیز سازگاری دارد و نماز تحیّت و نماز امام زمان علیه السلام نیز از مصادیق بارز قاعده تسامح در ادلّه سنن می باشند.
5 - این حدیث از جهات تاریخی خبری است واحد، و حجّیت آن مبتنی بر مبانی اصولی است. هرگاه كسی خبر واحد را در اُمور تاریخی نیز حجّت بداند و طریق حدیث را هم معتبر بشناسد، می تواند آن را به معصوم نسبت دهد.
6 - این مسجد از قدیم مورد توجه علمای بزرگ و مراجع عالیمقام بوده و هست.
7 - باید توجه داشت كه این مكان مسجد است نه زیارتگاه، و برای شب های چهارشنبه از نظر ادله امتیازی وجود ندارد.
8 - نسبت دادن این حدیث به ترجمه تاریخ قم از كتاب مونس الحزین بنا به ظنّ قوی ناشی از اشتباه بعضی از نویسندگان نسخه خطی است. آنها مطلبی را كه در حاشیه بوده به خیال اینكه از مؤلف متن است در متن كتاب مرقوم داشته اند و این امر به تدریج به سایر نسخه ها نیز سرایت نموده است.
9 - گرچه از تاریخ قم فقط ترجمه پنج باب آن مانده است، ولی هشت باب از ترجمه آن، نزد صاحب انوار المشعشعین و بعضی دیگر وجود داشته است. [1] .
10 - گرچه از كتاب نجم الثاقب حاجی نوری استفاده می شود كه ایشان حدیث را بدون واسطه از تاریخ قم نقل كرده است، ولی در كتاب جنّة المأوی [2] و كلمه طیبه [3] مرقوم داشته است كه آن را از مجموعه ای كه به قلم مرحوم سید نعمت اللَّه جزایری نگارش یافته، روایت كرده است.
11 - نقل مرحوم محمد تقی بیك ارباب، قبل از تألیف كتاب های حاجی نوری است؛ بنابراین، مأخذِ نقل ایشان، كتابهای قبل از حاجی نوری است، و این امر بر اعتبار حدیث و تعدد منابع آن می افزاید.
1 - نام مسجد جمكران در زمان سابق مسجد قدمگاه صاحب الزمان علیه السلام بوده، چنان كه مرحوم ارباب به آن تصریح نموده است.
2 - این مسجد علاوه بر قداست ذاتی (مسجد بودن) دارای معنویت فوق العاده، و محل استجابت دعا و بروز كرامات، و تشرّف بعضی از اولیاءاللَّه به محضر مقدّس مولای عالم حضرت مهدی - ارواحنا فداه - و رفع اضطرار و پریشانی بعضی از مضطرین است، ولی هیچ تضمینی بر این امور در روایات و دستورات دینی وجود ندارد. بنابراین نباید مردم را به طور جزم به این امور امیدوار كرد.
3 - حدیث تأسیس مسجد جمكران به شرحی كه مرحوم حاجی نوری و دیگران مرقوم داشته اند، منقول از كتاب مونس الحزین ابو علی شهید سعید محمّدبن حسن فتّال نیشابوری است. بنابراین، بعضی از شبهات خود به خود بر طرف می شود.
4 - حدیث مذكور از نظر محتوا موافق عقل و نقل است و با قواعد ثابت نیز سازگاری دارد و نماز تحیّت و نماز امام زمان علیه السلام نیز از مصادیق بارز قاعده تسامح در ادلّه سنن می باشند.
5 - این حدیث از جهات تاریخی خبری است واحد، و حجّیت آن مبتنی بر مبانی اصولی است. هرگاه كسی خبر واحد را در اُمور تاریخی نیز حجّت بداند و طریق حدیث را هم معتبر بشناسد، می تواند آن را به معصوم نسبت دهد.
6 - این مسجد از قدیم مورد توجه علمای بزرگ و مراجع عالیمقام بوده و هست.
7 - باید توجه داشت كه این مكان مسجد است نه زیارتگاه، و برای شب های چهارشنبه از نظر ادله امتیازی وجود ندارد.
8 - نسبت دادن این حدیث به ترجمه تاریخ قم از كتاب مونس الحزین بنا به ظنّ قوی ناشی از اشتباه بعضی از نویسندگان نسخه خطی است. آنها مطلبی را كه در حاشیه بوده به خیال اینكه از مؤلف متن است در متن كتاب مرقوم داشته اند و این امر به تدریج به سایر نسخه ها نیز سرایت نموده است.
9 - گرچه از تاریخ قم فقط ترجمه پنج باب آن مانده است، ولی هشت باب از ترجمه آن، نزد صاحب انوار المشعشعین و بعضی دیگر وجود داشته است. [1] .
10 - گرچه از كتاب نجم الثاقب حاجی نوری استفاده می شود كه ایشان حدیث را بدون واسطه از تاریخ قم نقل كرده است، ولی در كتاب جنّة المأوی [2] و كلمه طیبه [3] مرقوم داشته است كه آن را از مجموعه ای كه به قلم مرحوم سید نعمت اللَّه جزایری نگارش یافته، روایت كرده است.
11 - نقل مرحوم محمد تقی بیك ارباب، قبل از تألیف كتاب های حاجی نوری است؛ بنابراین، مأخذِ نقل ایشان، كتابهای قبل از حاجی نوری است، و این امر بر اعتبار حدیث و تعدد منابع آن می افزاید.
[1] ناگفته نماند كه ظاهر كلام مرحوم علامه مجلسي در جلد اول بحار الانوار، ص 42و نيز ظاهر كلام صاحب رياض العلماء در ج 1ص 318اين است كه ترجمه تمام كتاب نزد آنان بوده است.
[2] (جنة المأوي، حكايت هشتم) اين كتاب ضميمه جلد 53 بحار چاپ گرديده است.
[3] كلمه طيّبه حاجي نوري ص 461 انتشارات كتابفروشي اسلاميه.